Łódzkie nieruchomości, o których nie wiedziałeś, ze są słynne

Łódź nie jest miastem historycznym – nie znajdziemy tu zbyt wielu miejsc, które kształtowały polską historię. Jest jednak pełna zabytkowych fabryk, pałaców i kamienic, które przeżywają właśnie swoją druga młodość, z racji nieustających remontów i coraz lepszej opinii mieszkańców i przyjezdnych o mieście. W łodzi znajdziemy też kilka ciekawostek, które czynią z niektórych budynków intrygujące i warte odwiedzenia punkty na mapie.

Pierwszy piętrowy budynek w Łodzi

Łódź, pierwszy piętrowy budynekŁódź, pierwszy piętrowy budynek

Przy Piotrkowskiej 243 stoi budynek wybudowany przez Bogumiła (Gottlieba) Beera. Powstał on w roku 1835. Miał być budynkiem parterowym, podobnie jak inne stawiane wówczas wzdłuż ulicy Piotrkowskiej domki tkaczy, jednak posiada piętro. Dlaczego? Beer dopuścił się samowoli budowlanej i dzięki temu Łódź dorobiła się pierwszej kamienicy.

Pod koniec XIX wieku do kamienicy dobudowano od strony południowej przybudówkę. Na przestrzeni blisko dwóch wieków w budynkach mieściły się m.in. szkoła ewangelicko-katolicka, Towarzystwo Śpiewacze „Männergesangverein” i Teatr „Lutnia”.

W 2007 roku spłonął dach budynku. Przez kilka lat pozostawał on w bardzo złym stanie, jednak od pewnego czasu w ramach programu Mia100Kamienic trwa kompleksowy budynku

Hotel Savoy

Hotel Savoy w Łodzi, źródło Wikipedia, fot Cereal Killer (CC-BY-SA 3.0)Hotel Savoy w Łodzi, źródło Wikipedia, fot Cereal Killer (CC-BY-SA 3.0)

Hotel przy ulicy Traugutta 6, a wówczas Krótkiej, w chwili powstania w 1911 roku był najwyższym budynkiem w mieście. Pozostawał najwyższą niesakralną budowlą aż do 1955 roku, gdy wzniesiono gmach Centrali Tekstylnej (popularnie znany jako wieżowiec Telewizji). Został uwieczniony w powieści austriackiego pisarza Josepha Rotha, zatytułowanej właśnie „Hotel Savoy”. Niegdyś symbol luksusu, dziś znacznie podupadł, ale wciąż działa.

Blok przy ulicy Zamenhofa

Łódź, blok zaprojektowany przez Bolesława KardaszewskiegoŁódź, blok zaprojektowany przez Bolesława Kardaszewskiego

W samym centrum Łodzi znajduje się nieoczywista perełka architektoniczna. Jej autorem jest Bolesław Kardaszewski – modernistyczny architekt związanym z Łodzią. W mieście do dziś można podziwiać owoce jego twórczości, m.in. gmach Akademii Sztuk Pięknych. Jednak jednym z najbardziej widocznych, i jednocześnie niedocenianych przez przechodniów dzieł Kardaszewskiego jest blok z przełomu lat 70. i 80. Przybrudzony dziś budynek wyróżnia się na tle innych plomb z okresu PRL poprzez ciekawy kontrast białej elewacji i elementów z ciemno lakierowanego drewna.

Bloki przy alei Kościuszki.

Łódź, bloki zaprojektowane przez Bolesława KardaszewskiegoŁódź, bloki zaprojektowane przez Bolesława Kardaszewskiego

Autorem projektu tych budynków również jest Bolesław Kardaszewski. Zlokalizowane przy al. Kościuszki bloki Anilana i Lokator wyróżniają się spośród innych klockowatych obiektów rozsianych po całym mieście. Twórczość Kardaszewskiego opisał Błażej Ciarkowski w książce „Bolesław Kardaszewski. Architektura i polityka” (wyd. Universitas). Czytamy tam m.in.

Ilość obiektów wzniesionych według projektów Kardaszewskiego, jakkolwiek okazała, nie jest adekwatna do skali jego talentu i możliwości twórczych. Przyjaciele i dawni współpracownicy, wspominają profesora jako postać wyrastającą ponad otaczającą rzeczywistość, która w innych realiach społeczno-politycznych mogłaby osiągnąć jeszcze więcej. Jednocześnie pozostawiona przez niego spuścizna, zarówno ta architektoniczna, istniejąca w przestrzeni miejskiej, jak i niematerialna – w umysłach i sercach dawnych współpracowników i uczniów, pozwala zaliczyć go w poczet najwybitniejszych architektów w całej historii Łodzi i najważniejszych budowniczych lat powojennych w skali Polski.

B. Ciarkowski, „Bolesław Kardaszewski. Architektura i polityka”, wyd. Universitas, 2016

Dom z „Seksmisji”

Kadr z fillmu "Seksmisja", źródło" youtube.comKadr z fillmu "Seksmisja", źródło: youtube.com

Ruda-Popioły to tajemnicze miejsce, o którym krążą liczne legendy. Część z nich związana jest z nadprzyrodzonymi siłami. Właśnie w tym miejscu, a konkretnie przy ulicy Raduńskiej 19, znajduje się willa, która zagrała w finałowych scenach kultowego filmu „Seksmisja” w reżyserii Juliusza Machulskiego. To dom Jej Ekscelencji, w którym główni bohaterowie: Maks i Albert orientują się, że przywódczyni państwa kobiet jest mężczyzną w przebraniu.

„Szuflandia”

"Szuflandia" w Łodzi"Szuflandia" w Łodzi

W filmie Juliusza Machulskiego wystąpił również inny łódzki budynek. To stojąca przy ulicy Wólczańskiej 17 willa Edwarda Hentschla, dziś będąca w bardzo złym stanie. W latach 80. powstawały tu zdjęcia do filmu „Kingsajz”. W piwnicy znajdowała się Szuflandia – filmowa kraina krasnoludków. W późniejszych latach zabytek popadł w ruinę i groził zawaleniem. Najświeższe wiadomości są jednak bardzo dobre dla budynku. Wybrano już wykonawcę remontu i wkrótce rozpoczną się prace, które mają przywrócić dawną świetność. Swoją siedzibę będzie mieć tutaj Łódzka Spółka Infrastrukturalna.

Kamienica, w której zamordowano prezydenta

Łódź, kamienica przy ul. Struga 4Łódź, kamienica przy ul. Struga 4

14 kwietnia 1927 ówczesny prezydent Łodzi Marian Cynarski został zamordowany przez przez bezrobotnego brukarza Adama Walaszczyka. Motywem zabójstwa miała być zemsta za to, że prezydent nie pomógł zdesperowanemu mężczyźnie w znalezieniu pracy. Zbrodnia wstrząsnęła miastem, tym bardziej, że doszło do niej na schodach kamienicy w której mieszkał prezydent, stojącej pod adresem Andrzeja 4 (dziś Andrzeja Struga 4).

„Siódemki”

Klub "Siódemki" w ŁodziKlub "Siódemki" w Łodzi

Pod adresem Piotrkowska 77 mieści się najstarszy działający łódzki klub muzyczny. Otwarto go w 1960 roku jako klub studencki, do którego mogli wejść jedynie uczniowie szkół wyższych. Jednak jego ogromna popularność przyciągała również bananową młodzież, która znajdywała sposoby na dostanie się do środka.

W ówczesnej Polsce lokale tego typu wciąż były nieliczne, dlatego łatwo stawały się legendarne. W „Siódemkach” na przestrzeni lat gościły liczne zespoły jazzowe i rockowe, a bywalcami byli twórcy związani z Łodzią, m.in. Roman Polański, który studiował w Szkole Filmowej. Regularne koncerty dawali tu m.in. związani z ŁodziMichał Urbaniak i Bogusław Mec, a także inni jazzmani ze światowej czołówki: Urszula Dudziak i Tomasz Stańko.

Dawna „Honoratka” w kamienicy przy ul. Moniuszki 2

Miejsce, gdzie przed laty mieściła się "Honoratka"Miejsce, gdzie przed laty mieściła się "Honoratka"

W kamienicy przy dawnym Pasażu Meyera od 1948 roku działała „Honoratka”, która bardzo szybko obrosła legendą i przez wielu uznawana jest za najsłynniejsza polską powojenną kawiarnię. Prywaty lokal stał się miejscem spotkań łódzkiej bohemy, głównie twórców i studentów z kręgu Szkoły Filmowej, a także artystów, inteligencji i bananowej młodzieży. Do najsłynniejszych bywalców „Honoratki” należeli m.in.: Zbigniew Cybulski, Ewa i Wojciech Frykowscy, Janusz Gajos, Jerzy Gruza, Jerzy Hoffman, Zygmunt Kałużyński, Bogumił Kobiela, Janusz Kondratiuk, Jerzy Kosiński, Kazimierz Kutz, Barbara Kwiatkowska, Janusz Majewski, Zdzisław Maklakiewicz, Wojciech Marczewski, Janusz Morgenstern, Daniel Olbrychski, Marek Piwowski, Roman Polański, Zbigniew Rybczyński, Jerzy Skolimowski, Antoni Słonimski, Witold Sobociński, Andrzej Wajda, Roman Wilhelmi, Ewa Wiśniewska i Krzysztof Zanussi. Powstały tu pomysły na wiele filmów oraz narodziło się wiele przyjaźni i romansów. W 1974 roku, po śmierci właścicielki, lokal upaństwowiono. Gwiazda „Honoratki” odtąd nie świeciła już tak jasno, a na początku lat 90. lokal został zamknięty. Obecnie mieści się tu bank. O „Honoratce” w 2012 roku powstał paradokumentalny film „Czarodzieje Honoratki”, wyprodukowany przez Muzeum Kinematografii, studio Se-ma-for, TVP3 Łódź i reżysera Leopolda Renégo Nowaka.

Atlas Sztuki

Atlas Sztuki w ŁodziAtlas Sztuki w Łodzi

Otwarta w 2003 roku galeria wielokrotnie była uznawana za najlepszą prywatną przestrzeń wystawienniczą w Polsce. Nie każdy wie, że budynek, w którym się mieści początkowo był… żydowską rzeźnią. Ukryty w połączonych podwórkach przy ulicy Piotrkowskiej 114/116 gmach z uwagi na liczne zdobienia w neorenesansowym stylu nie sprawia wrażenia dawnej jatki. Przez ostatnie kilka lat gościły tu dzieła najwybitniejszych artystów z Polski i świata, m.in. Romana Opałki, Zbigniewa Libery, Ilyi & Emilii Kabakov, Józefa Robakowskiego, Wojciecha Fangora, Krzysztofa Wodiczki, Jerzego Nowosielskiego i innych.

Kamienica przy ul. Zgierskiej 40

Najstarszy zachowany łódzki mural

Łódź jest niekwestionowaną stolicą polskich murali. W ostatnich latach powstało ich kilkadziesiąt. Za ich realizację odpowiedzialna była m.in. Fundacja Urban Forms, która zapraszała artystów z całego świata, by ozdobili ślepe ściany, których w Łodzi nie brakuje. Jednak tradycja łódzkich murali sięga znacznie dalej. Również w okresie PRL-u w Łodzi roiło się od tego typu malowideł, które wówczas pełniły funkcję reklamową. Najstarszy zachowany mural reklamowy z tamtego czasu pochodzi z lat 60. i znajduje się na ścianie kamienicy przy ulicy Zgierskiej 40, bardzo blisko Rynku Bałuckiego. Jest to reklama firmy Foton.

Najstarsze kino stacjonarne w Polsce

Podwórko kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 120Podwórko kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 120

Przy ulicy Piotrkowskiej 120 działało pierwsze w Polsce kino stacjonarne, które otworzyli w 1899 roku bracia Władysław i Antoni Krzemińscy. Początkowo nazywało się Teatr Żywych Fotografii, później nazwę zmieniono na Gabinet Iluzji, a jeszcze później – na Biograf. Bracia Krzemińscy sprowadzili do Łodzi kinematograf braci Lumière oraz zakupili od nich filmy, m.in. „Wyjście robotnic z fabryki Lumiere’a w Lyonie”. Po pewnym czasie kino przeniosło się na Piotrkowską 17, a następnie na Plac Wolności.Dziś przy Piotrkowskiej 120 mieści się hotel Stare Kino Cinema Residence. Jego właściciele postanowili reaktywować kinowe tradycje tego miejsca. W piwnicy swojego obiektu otworzyli urokliwe kino, w którym filmy wyświetlane są z taśm 35 mm.